Bộ 132 自 tự [0, 6] U+81EA
自 tự
zi4- (Danh) Chỗ khởi đầu. ◎Như: kì lai hữu tự 其來有自 sự vật hình thành hoặc sinh ra đều có nguồn gốc.
- (Danh) Họ Tự.
- (Đại) Mình, của mình. ◎Như: tự cấp tự túc 自給自足 tạo cho mình những cái cần dùng, lo đủ lấy mình, tự dĩ vi thị 自以為是 cho mình là đúng, các nhân tự tảo môn tiền tuyết, hưu quản tha nhân ngõa thượng sương 各人自掃門前雪, 休管他人瓦上霜 mỗi người quét tuyết trước cửa nhà mình, đừng lo chuyện sương trên mái ngói nhà người khác.
- (Phó) Chủ động, chính mình, đích thân. Như: tự giác 自覺 chính mình biết lấy, tự nguyện 自願 chính mình mong muốn.
- (Phó) Vốn là, sẵn có. ◇Tư Mã Thiên 司馬遷: Nhiên bộc quan kì vi nhân, tự thủ kì sĩ 然僕觀其為人, 自守奇士 (Báo Nhậm Thiếu Khanh thư 報任少卿書) Nhưng tôi xét người ấy, thấy vốn là một kẻ sĩ khác thường.
- (Phó) Không miễn cưỡng, đương nhiên. ◎Như: bất chiến tự nhiên thành 不戰自然成 không đánh mà thành công. ◇Đạo Đức Kinh 道德經: Ngã vô vi nhi dân tự hóa 我無為而民自化 (Chương 57) Ta vô vi mà dân tự nhiên cải hóa.
- (Phó) Cứ, vẫn. ◇Vương Bột 王勃: Các trung đế tử kim hà tại? Hạm ngoại Trường Giang không tự lưu 閣中帝子今何在? 檻外長江空自流 (Đằng Vương các 滕王閣) Trong gác con vua nay ở đâu? Ngoài hiên sông Trường Giang vẫn chảy.
- (Giới) Từ, do. ◎Như: tự cổ dĩ lai 自古以來 từ xưa tới nay, tự viễn nhi cận 自遠而近 từ xa đến gần. ◇Luận Ngữ 論語: Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc lạc hồ? 有朋自遠方來, 不亦樂乎 (Học nhi 學而) Có bạn từ nơi xa đến, cũng chẳng vui ư?
- (Liên) Nếu, nếu như, như quả. ◇Tả truyện 左傳: Tự phi thánh nhân, ngoại ninh tất hữu nội ưu 自非聖人, 外寧必有內憂 (Thành Công thập lục niên 成公十六年) Nếu không phải là bậc thánh, yên ổn bên ngoài ắt có mối lo bên trong.
- (Liên) Mặc dù, tuy. ◇Sử Kí 史記: Phù tự thượng thánh hoàng đế tác vi lễ nhạc pháp độ, thân dĩ tiên chi, cận dĩ tiểu trị 夫自上聖黃帝作為禮樂法度, 身以先之, 僅以小治 (Tần bổn kỉ 秦本紀) Dù bậc thượng thánh là Hoàng Đế đặt ra phép tắc cho lễ nhạc, lấy mình làm gương mẫu, cũng chỉ yên trị chẳng bao lâu.
|
